Terrorismoak euskara zokoratu zuenean (I)

1960ko hamarkadaren bigarren erditik aurrera euskara eta euskaldunak batez ere terrorismoari lotuta agertu dira nazioarteko egunkarietan. ETAren indarkeriari buruzko kontakizunak bilakaera nabaria izan du ordutik.

 "The New York Times" (1980-5-4)

1965. urte inguruan egunkari atzerritarrek euskaldun “agitatzaileak” (“The New York Times”, 1964-8-2) protagonista zituzten gertakariak deskribatzen hasi ziren: segurtasun indarren kontrako tiroketak, diktaduraren kontrako protestak, industrialarien bahiketak... Frankismoaren kontrako ekintzak zirela zioen prentsak eta trataera informatiboetan jarrera ulerkorrak ziren nagusi. Albisteak kokatzeko, euskal historiari eta euskarari buruzko datu batzuk eman ohi zituzten eta hizkuntzak bizi zuen zapalketari buruzko albisteek oraindik ere lekua zuten egunkarietan. 

1970eko hamarkadan Francoren kontrako “euskal gerrillak” (“Los Angeles Times”, 1970-12-2) hasi ziren aipatzen informazioetan. Laster ugaritu ziren ETAren siglak artikuluetan. Orduko prentsan “joera sozialistadun talde” (“The New York Times”, 1973-1-28) edo “erakunde nazionalista” (“The Columbus Telegram”, 1972-1-21) bezala deskribatzen zuten, eta bere kideak “estremista”, “erradikal”, “independentista” edo “separatista” gisa. Ez zegoen adostasun edo arau ezarririk, albistetik albistera eta egunkaritik egunkarira ikusten ziren ezberdintasunei erreparatuta. 

1970. urteko Burgosko prozesuak eta 1973ko Carrero Blancoren hilketak, besteak beste, ETAko kideenganako ulermena eta sostengua ere eragin zuten nazioartean: “World seeking mercy for Basques” (“Mundua euskaldunentzako barkaberatasun bila”, “Panama City News-Herald”, 1970-12-29) bezalako titularrak irakur zitezkeen egunkari batzuetan. 

Franco hil ondoren ETAren indarkeria areagotu egin zen eta, ondorioz, euskarari buruzko informazioak egunkarietatik ia desagertu egin ziren. Terrorismoak ordutik aurrera jasoko zuen trataera informatiboa aldatuz joango zen.

ETAri buruzko titularrak nazioarteko egunkarietan